 |
|
"Sheela-na-gig"
To postać nagiej kobiety wyrzeźbionej w kamieniu, której główną cechą są zadziwiająco mocno wyeksponowane narządy płciowe. W najczęściej spotykanym przedstawieniu Sheela własnoręcznie rozchyla dłońmi swoje wargi sromowe ukazując wnętrze waginy. Najstarsze wizerunki Sheela-na-gig pochodzą z XI wieku. Kilkadziesiąt z nich zachowało się w zachodniej Europie (Irlandii, Walii, Szkocji, zachodniej Francji, północnej Hiszpanii i Szkocji). Najczęściej umieszczano je na budowlach związanych z kultem bądź władzą - na murach chrześcijańskich kościołów, na zamkach, a także na mostach i bramach. Najczęściej pojawiały się na wspornikach (kamiennych blokach wystających z murów zewnętrznych) lub na kamiennych płytach, bądź na kamieniu zwornikowym (głównym) nad wejściem. Większość z nich została zniszczona. Wiele z nich ma obtłuczone lub zacementowane dolne partie przedstawiające genitalia. Najsłynniejsza angielska Sheela-na-gig znajduje się na murach kościoła Marii Panny i świętego Dawida w wiosce Kilpeck w Herefordshire - dzielnie przetrwała do XXI wieku! Zdarzają się również męskie Sheele, jednak są bardzo rzadkie. Motyw kobiety obnażającej srom umieszczonej w takim miejscu znajdujemy nie tylko na budowlach europejskich. Można go spotkać również w Ekwadorze czy Indonezji. Dopiero w 1840 roku Sheela-na-gig stała się przedmiotem badań. Powodem zainteresowania była rzekoma "agresywność seksualna", która zaintrygowała antykwariuszy.
Istnieje wiele teorii dotyczących pochodzenia i znaczenia kamiennych przedstawień. Zdania naukowców są podzielone. Niektórzy uważają, że Shella-na-gig była średniowieczną personifikacją kobiecego pożądania, które rozumiane było jako groteskowe i obrzydliwe nie tylko dla ludzi, ale i dla złych sił. Widok obnażonych kobiecych narządów płciowych miał trzymać z daleka złe moce od budynków na których były umieszczane.
Inni twierdzą, że Sheela to pozostałość po paneuropejskim neolitycznym kulcie Wielkiej Bogini, kiedy to wagina była postrzegana zupełnie inaczej niż dzisiaj i uważana za symbol płodności i szczęścia - aby zwiększyć swą płodność kobieta miała dotknąć figurkę bądź ją potrzeć. Niektóre z kamiennych rzeźb mają całkiem wytarte sromy. Tradycja mówiła również, że wystarczyło tylko popatrzeć na Sheele, aby zapewnić sobie płodność. Dlatego każda młoda panna zmierzająca do ołtarza spoglądała na postać Sheeli. Zwolennicy wywodzący swe teorie z kultu Wielkiej Bogini potwierdzają również moc odstraszania przed złymi mocami. Jednak rozumieją ją w kontekście pozytywnym, bardziej jako ochronę niż odstraszanie. Uważają, że w związku z tym, że kiedyś wagina była traktowana z szacunkiem moc odstraszania traktowana była jako wartość niezwykła i pozytywna. A nasze czasy, które rozumieją ten temat zupełnie inaczej odczytują przedstawienia Sheeli, jako obsceniczne, odrażające ekshibicjonistki, które brzydotą swych genitaliów są w stanie odstraszyć nawet szatana. Zwolennicy kultu Wielkiej Bogini tłumaczą, że przy odczytywaniu znaczenia kamiennych przedstawień nie należy kierować się naszym, współczesnym sposobem postrzegania. Należy cofnąć się do epoki neolitycznej i spojrzeć na Sheelę z perspektywy naszych przodków. Podobna teoria głosi, że Sheela na Gig to nikt inny, jak Cailleach, Starucha, będąca według niektórych irlandzkich podań stworzycielką świata i boginią przodków.
Istnieje bardzo wiele teorii dotyczących znaczenia samej nazwy "Sheela na Gig". Niektóre mówią, że Sheela to po prostu żeńskie imię często pisane również, jako Sheila, Síle, czy Síla. Inni naukowcy twierdzą, że terminem "Sheela na Gig" znaczy tyle, co "starucha". Istnieją również opinie, że słowo Sheela-na-gig oznacza "kobietę na zamku". Występuje również "Sile na Cioch" - według słownika irlandzko-angielskiego Dineena, Sile odnosi się do kamiennego fetyszu płodności przedstawiającego postać kobiecą. Inne źródło odnosi nazwę do "Sile Ina giob" oznaczającą "Sheelę na pośladkach, biodrach", czyli Sheelę kucającą. W połowie XX wieku słowem gig zaczęto określać żeńskie genitalia ( np. w slangu północno-angielskim) w tym też czasie utrwaliła się nazwa "Sheela-na-gig". Etymologicznie Sheela-na-gig oznaczać może "kobietę-waginę" lub "waginalny symbol płodności".
Tekst został zaczerpnięty w głównej mierze z książki Catherine Blackledge "Wagina. Kobieca seksualność w historii kultury", a także z książki "Trzy kolory BOGINI" Anny Kohli.
|
|
|
